Τι είναι το Τμήμα Ένταξης;

Τι είναι το Τμήμα Ένταξης;

Το τμήμα Ένταξης είναι μια δομή της Ειδικής Αγωγής μέσα στα γενικά σχολεία που στόχο έχει την εκπαιδευτική παρέμβαση με εξατομικευμένα προγράμματα στους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Λειτουργεί μέσα στο γενικό σχολείο ως ξεχωριστό τμήμα και δέχεται παιδιά από όλες τις τάξεις.

Ποιοι μαθητές μπορούν να συμμετάσχουν στο Τμήμα Ένταξης:

Στο Τμήμα Ένταξης μπορούν να συμμετέχουν οι μαθητές:

• που έχουν γνωμάτευση από διαγνωστική υπηρεσία (π.χ. ΚΕ.Δ.Δ.Υ, Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα).
• που δεν έχουν γνωμάτευση αλλά έχει παρατηρηθεί από τον εκπαιδευτικό της τάξης ότι παρουσιάζει ειδικές δυσκολίες. Σε αυτή την περίπτωση απαιτείται η αξιολόγηση του μαθητή από τον εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής και η σύμφωνη γνώμη του Σχολικού Συμβούλου.

Και στις δύο περιπτώσεις, για να φοιτήσει ο μαθητής στο Τμήμα Ένταξης του σχολείου του απαιτείται η ενυπόγραφη υπεύθυνη δήλωση του γονέα.

Πως λειτουργεί το Τμήμα Ένταξης:

Α) Εξειδικευμένο πρόγραμμα, κοινό για ομάδες μαθητών με παρόμοιες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Β) Εξειδικευμένο ατομικό πρόγραμμα για μαθητές με σοβαρότερης μορφής ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (π.χ σύνδρομο Down, αυτισμός). Το πρόγραμμα αυτό συχνά τείνει να γίνεται με συνεκπαίδευση μέσα στην γενική τάξη του μαθητή.

Οι μαθητές που έχουν επιλεγεί για να συμμετέχουν στο τμήμα ένταξης οργανώνονται σε ομαδούλες σύμφωνα με τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες. Αυτό σημαίνει ότι η συμμετοχή στην κάθε ομάδα δεν έχει καμία σχέσει με την τάξη φοίτησης του μαθητή (π.χ μπορεί σε μια ομάδα να δουλεύουν μαζί ένας μαθητής της Β’ τάξης, δύο μαθητές της Γ’ τάξης και ένας της Ε΄τάξης που έχουν κοινές δυσκολίες)

Έπειτα καθορίζεται από την εκπαιδευτικό του Τμήματος σε συνεργασία με τον δάσκαλο της τάξης και την γνώμη των γονέων οι ώρες φοίτησης τους στο τμήμα έτσι ώστε να μην χάνονται ώρες κατά τις οποίες ο μαθητής παρακολουθεί και αποδίδει μέσα στην γενική τάξη. Σε καμία περίπτωση οι μαθητές δεν λείπουν από τα μαθήματα που αγαπούν και ενισχύουν την αυτοεικόνα τους όπως είναι η γυμναστική, η μουσική, τα εικαστικά και η πληροφορική. Συνήθως είναι προτιμότερο οι μαθητές να λείπουν σε μαθήματα που μπορούν εύκολα να αναπληρωθούν στο σπίτι όπως είναι τα θρησκευτικά, η ιστορία, η γεωγραφία, η μελέτη κλπ. 

Σε συνεργασία με τον δάσκαλο της γενικής τάξης το πρόγραμμα κάθε μαθητή αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις συνθήκες και τις ανάγκες. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να υπάρξει ανάγκη να παραμείνει ο μαθητής στην τάξη του για κάποιες δραστηριότητες που δεν επαναλαμβάνονται π.χ πειράματα ή για αξιολογήσεις π.χ. διαγωνίσματα και τεστ.

Στο τμήμα ένταξης η συμμετοχή των μαθητών δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 15 ώρες την εβδομάδα. Συνήθως έχουν ως εξής:

• Ομάδες με ήπιες εκπαιδευτικές ανάγκες 2-3 ώρες την εβδομάδα
• Ομάδες με σοβαρότερες εκπαιδευτικές ανάγκες 5- 8 ώρες την εβδομάδα
• Εξατομικευμένα προγράμματα για μαθητές μικρών τάξεων που δεν έχουν καταφέρει να κατακτήσουν τον μηχανισμό ανάγνωσης και γραφής 10 ώρες την εβδομάδα

Τι διδάσκεται στο Τμήμα Ένταξης

Ο ειδικός εκπαιδευτικός στο τμήμα ένταξης καλείται:

Να κάνει παρέμβαση στις επιμέρους δυσκολίες των μαθητών (π.χ δυσκολίες στην γραφή, αργός ρυθμός ανάγνωσης, δυσκολίες στην γραμματική, στην παραγωγή γραπτού λόγου, δυσκολίες στα μαθηματικά κ.α.).

Να διδάξει γνωστικές και μεταγνωστικές στρατηγικές διαχείρισης της γνώσης και να διδάξει ένα δομημένο τρόπο μελέτης στο σχολείο και στο σπίτι.

Γιατί το Τμήμα Ένταξης δεν είναι ενισχυτική διδασκαλία:

Το τμήμα ένταξης δεν είναι φροντιστήριο που ανταποκρίνεται αναγκαστικά στην ύλη της γενικής τάξης την οποία παρακολουθεί ο μαθητής.

Στο τμήμα ένταξης θα αξιολογηθούν ατομικά για κάθε μαθητή οι εκπαιδευτικές του ανάγκες και θα καταρτιστεί το ατομικό του μαθησιακό πρόγραμμα σύμφωνα με τις ελλείψεις που έχουν εντοπιστεί από την διαδικασία αξιολόγησης από τον ειδικό εκπαιδευτικό. Δηλαδή ένας μαθητής της Δ’ τάξης δεν πρόκειται να διδαχθεί στο τμήμα ένταξης τη διαίρεση σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα της τάξης του εφόσον έχει εντοπιστεί ότι δεν γνωρίζει πολλαπλασιασμό. Πρώτα από όλα λοιπόν πρέπει να καλυφθούν τα μαθησιακά κενά των μαθητών ώστε να είναι έτοιμοι να ανταποκριθούν σε πιο απαιτητικά μαθησιακά έργα.

Ποιους δισταγμούς αντιμετωπίζει ο γονέας για το Τμήμα Ένταξης:

« Θα κοροϊδεύουν το παιδί μου ότι δεν τα καταφέρνει και πηγαίνει στο Τμήμα Ένταξης»

Μέσα στην τάξη όλοι γνωρίζουν όλους. Κάθε μαθητής γνωρίζει για τον εαυτό του τις αδυναμίες του και τα δυνατά του σημεία, αλλά τα γνωρίζει και για τους συμμαθητές του. Όσο και να προσπαθούμε είναι δύσκολο να αποτρέψουμε την κοροιδία μεταξύ των παιδιών (εξάλλου η τάξη είναι ένας μικρόκοσμος της κοινωνίας μας). Δεν πρόκειται δηλαδή να προστατέψουμε το παιδί μας από μια ενδεχόμενη κοροϊδία με το να μην το στείλουμε για βοήθεια στο Τμήμα Ένταξης. Είναι σίγουρο ότι θα την αντιμετωπίσει κάποια στιγμή μέσα στην ίδια του την τάξη. Αντίθετα η συμμετοχή του στο Τμήμα θα ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του καθώς θα του προσφέρει δεξιότητες που μέχρι τότε δεν είχε στην κατοχή του και αυτό σταδιακά θα του αναγνωριστεί και μέσα στην τάξη με αποτέλεσμα να κερδίσει εκ νέου την αυτοεκτίμησή του. Είναι πολύ συχνό το σχόλιο των παιδιών για συμμαθητή τους που φοίτησε στο τμήμα: « Είδατε παιδιά ο Νίκος πως απάντησε σήμερα στην κυρία»!!

«Το παιδί θα χάνει σημαντικά μαθήματα από την τάξη του».

Ο μαθητής την ώρα που φοιτά στο Τ.Ε. δουλεύει τις εντοπισμένες δυσκολίες του στη γραφή, στην ανάγνωση, στα μαθηματικά και διδάσκεται παράλληλα στρατηγικές που μπορεί να χρησιμοποιεί μόνος του για να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των μαθημάτων του. Αυτό είναι κάτι που έχει θετικό αντίκτυπο σε όλα τα μαθήματα. Έτσι θα μπορέσει να βελτιώσει την γενική του παρουσία στην τάξη, να αναπτύξει την αυτοπεποίθησή του και να ενισχύσει αποτελεσματικά την επίδοσή του. Άλλωστε το μάθημα που χάνεται στην τάξη θα μπορέσει να το αναπληρώσει διαβάζοντάς το στο σπίτι, αφού όπως αναφέρθηκε ήδη θα πρόκειται για μάθημα που αναπληρώνεται χωρίς τη βοήθεια του δασκάλου.

Νικολαΐδου Ράνια
Δασκάλα Ειδικής Αγωγής
via 1ο Δημ.Σχ. Χολαργού